Visie Mark van der Gaag op uitkomsten onderzoek zorgstandaard psychose

Geen keuzemenu

Mark van der Gaag: “Het onderzoek laat zien dat teams met de zorgstandaard werken en dat deze door de jaren heen meer toepasbaar is geworden. Wel lijkt het alsof teams omgaan met de zorgstandaard alsof het een keuzemenu is. En dat is het juist niet. Er zijn bij Psychose een aantal interventies die je als eerste moet toepassen, dat is geen keuze. Vervolgens zijn er andere interventies waar je uit kunt kiezen. En daarna pas komen de not evidenced based interventies, deze zet je alléén in als de eerdere interventies niet blijken te werken. Dat kunnen we duidelijker beschrijven in de zorgstandaard Psychose.”

Systematisch te weinig zorg

“Uit het rapport blijkt dat bij de onderzochte teams 46% van de patiënten soms, zelden of nooit therapeutische behandelingen krijgt aangeboden. Er wordt systematisch te weinig zorg geleverd en dat vind ik een onrecht. De kennismaking speelt hierin een belangrijke rol, daar moet goede diagnostiek plaatsvinden waarbij het betrekken van naasten ook van belang is. Met een goede inventarisering van alle problemen kan direct goed behandeld worden en veel leed worden bespaard.”

Behoefte aan handreikingen

“In de zorgstandaard staat duidelijk beschreven hoeveel sessies per type behandeling nodig zijn. De situatie op de afdeling is vaak anders dan de aanbevelingen uit de zorgstandaard. Hoe kun je je organisatie zo inrichten dat je de zorg waar de patiënt recht op heeft ook kunt aanbieden? Dan kunnen handreikingen voor de implementatie van een zorgplan nuttig zijn of bijeenkomsten waarbij organisaties van elkaar kunnen leren. Het zal de patiënt ten goede komen als deze handreikingen er komen en organisaties meer met én van elkaar gaan leren.”

Combinatie met andere stoornissen

“Psychose gaat bijna altijd gepaard met een andere stoornis zoals angst, trauma of depressie. Daar moet je ook aandacht voor hebben, anders is de psychose behandeling minder effectief. Hier zou meer aandacht voor mogen komen in de zorgstandaarden, die zijn nu als separate stoornissen beschreven.”

Middelengebruik

“Veel teams die meededen aan het onderzoek hebben vragen over de combinatie middelengebruik en psychose. Verslavingszorg heeft altijd los van de ggz gestaan en in veel regio’s is het nog niet geïntegreerd. Dan komt de vraag: eerst de verslaving of eerste de psychose? Abstinentie bereiken lukt vaak niet bij mensen met psychose, dat zorgt voor contra-indicatie waardoor veel patiënten met psychose niet behandeld worden. De Liberman methode kan dan nuttig zijn, omdat bij veel patiënten het gebruik van één keer per dag meer kan opleveren in de behandeling dan werken naar volledige abstinentie. Elke organisatie staat hier anders in en veel teams hebben verslaving als contra-indicatiecriterium. Organisaties zouden hun criteria nog eens goed kunnen bekijken en zichzelf afvragen of ze die zorg toch aan willen bieden. Het zou daarom heel mooi zijn als meer organisaties de behandeling voor psychose en verslaving integreren. Er zijn al mooie voorbeelden, zoals bijvoorbeeld in Rotterdam waarbij er een verslavingsexpert deel uit maakt van het FACT-team.”

Cognitieve gedragstherapie voor psychose

“Net als eerdere onderzoeken laat ook dit onderzoek zien dat het aanbieden van cognitieve gedragstherapie (CGT) niet altijd mogelijk is door verschillende knelpunten zoals capaciteit. Er zijn te weinig behandelaren getraind in CGT. Hier heeft het Zorginstituut nu een verbetersignalement voor opgezet en dat is heel mooi. Eén van de speerpunten van het  Verbetersignalement Zinnige Zorg voor mensen met psychose is om meer mensen met psychose met CGT te behandelen. De doelstelling binnen dit project is om binnen vijf jaar over voldoende capaciteit te beschikken. Mijn inschatting is dat we hier wel tien tot vijftien jaar voor nodig hebben.”

Patiënten vaker zorg ontvangen die zij nodig hebben

“In grote lijnen laat het onderzoek zien wat we weten uit de praktijk. Ontwikkelingen rondom psychosezorg gaan langzaam en de afgelopen jaren is er nog niet voldoende veranderd, afgezien van een aantal koplopers. Ik hoop dat door verbeteringen in de zorgstandaard, capaciteitsuitbreiding van CGT en doordat organisaties meer van elkaar gaan leren, patiënten vaker de zorg ontvangen die zij nodig hebben.”