Angststoornissen in beeld

Maatwerk 

De zorgstandaard voor angstklachten en angststoornissen beschrijft uitgebreid het proces van hulp zoeken, het stellen van de diagnose, het kiezen voor het juiste behandelplan en de nazorg. Deze zorgstandaard is niet alleen ontwikkeld voor professionals maar ook voor patiënten en hun naasten zodat ook zij de voor- en nadelen van de verschillende behandelmethoden kennen. Sander Pronk: ‘Patiënten met diabetes krijgen in bijna alle gevallen dezelfde behandeling. Dat is voor patiënten met mentale stoornissen absoluut niet het geval. Daarom is het belangrijk dat de zorgstandaard gehanteerd wordt van de huisartsenzorg tot aan de gespecialiseerde gezondheidszorg.’  

‘Mensen die diabetes hebben krijgen in bijna alle gevallen dezelfde behandeling. Dat is voor mentale stoornissen absoluut niet het geval’

De klik 

Toch is de zorgstandaard geen wetboek maar een raamwerk en er zijn meerdere opties bij het herstel van psychische ziekten. Het is aan de patiënt zelf om te bepalen hoe het aanbod van de geestelijke gezondheidszorg past in zijn of haar eigen leven.
Sander: ‘Een van de belangrijkste punten vinden wij de gezamenlijke besluitvorming. We horen regelmatig dat de klik met de therapeut een belangrijk mechanisme van de therapie is. De behandelaar moet er voor de patiënt zijn, oog hebben voor hun leefwereld en weten wat er voor de patiënt allemaal op het spel staat.’ 

Toegankelijke stripverhalen 

De zorgstandaard is opgesteld voor huisartsen en behandelaars. De Angst, Dwang en Fobie Stichting heeft het initiatief genomen om van de huidige zorgstandaard een beeldverhaal te maken, speciaal voor de patiënten. Sander: ‘Ik geloof in de kracht van verhalen vertellen en een beeld zegt meer dan duizend woorden.’ Daarom schakelde hij Stijn Schenk in, een stripmaker die de meer serieuze stripverhalen zichtbaarheid wil geven. 

‘We hebben een sterke persoonlijkheid afgebeeld,
die last heeft van angst’

Stijn Schenk: ‘Ik heb de zorgstandaard voor angstklachten en angststoornissen doorgelezen en in samenwerking met de ontwikkelaars heb ik alle overbodige informatie voor de patiënt achterwege gelaten. Vervolgens ben ik begonnen met het schrijven van een verhaal waarbij je een sterke hoofdpersoon met angstklachten volgt.’ Stijn is zelf geen tekenaar, hij laat de verhalen maken door professionele striptekenaars. Voor dit verhaal heeft hij tekenaar Amanda Majoor ingeschakeld. Stijn: ‘Met haar heb ik eerder gewerkt aan verhalen over bijvoorbeeld de impact van misbruik en ethische dilemma’s voor mantelzorgers. Ik lever de tekst en beeldsuggesties aan en zij heeft de bijzondere gave om het verhaal tot leven te brengen en de lezer daarin mee te nemen.’ 

Sterke persoonlijkheid 

Hoewel Amanda een heel ervaren tekenaar is vond ze het lastig om de berg aan informatie in het stripverhaal te verwerken. Amanda: ‘We hebben een aantal maanden aan dit beeldverhaal gewerkt en het vinden van de juiste tekst- beeldverhouding vond ik het lastigste. We hebben een verhaal gecreëerd waarin mensen zichzelf herkennen en dat helpt met het overbrengen van de informatie. Dat vind ik de kracht van het verhaal.’ Stijn is het eens met Amanda: ‘Mensen met angstklachten of angststoornissen worden vaak beschreven als personen die iets mankeren in plaats van dat ze ergens last van hebben. We hebben geprobeerd met dit beeldverhaal daar verandering in te brengen. Het voordeel is dat je de hoofdpersoon als een sterke persoonlijkheid kan neerzetten. Zo ziet de patiënt de hoofdpersoon als een volwaardig mens die ergens last van heeft en niet als iemand die iets mankeert.’ 

‘Mensen herkennen zichzelf in het personage en dat helpt met het overbrengen van informatie’ 

Kinderen 

Aan het einde is nog een klein beeldverhaal gemaakt gericht op het herkennen van angstklachten bij kinderen. Stijn: ‘We hebben ook een klein verhaal gemaakt waarbij de focus op kinderen ligt. Wij geven tips over hoe je angst bij kinderen kan herkennen en hoe je hiermee kan omgaan. Volwassen mensen nemen deze tips beter op omdat zij zich in dit verhaal niet aangesproken voelen. Zij voelen zich sneller aangevallen en denken snel: ‘Och angst, dat gaat niet over mij’. Op deze manier nemen ook volwassenen deze tips serieus zonder dat ze zich persoonlijk aangesproken voelen.  

‘Och angst, dat gaat niet over mij..’ 

Wachtkamer 

Sander: ‘De samenwerking met Stijn en Amanda ging fantastisch. We hebben dit project binnen een half jaar gerealiseerd en daar zijn wij trots op. De folder is nu gratis te verkrijgen zolang de voorraad strekt. Veel GGZ-instellingen bestellen de folders omdat het iets is wat je in de wachtkamer wil hebben liggen. Het beeldverhaal voor de zorgstandaard voor angstklachten en angststoornissen is de eerste van meerdere beeldverhalen over de zorgstandaarden die hopelijk snel volgen.