Werken met een ernstige psychische aandoening: in Zeeland laten ze zien dat het kan!

Eigen ervaring

Klazine Tuinier, voorzitter van het expertteam en projectleider Stichting HerstelTalent, vertelt over het project, de resultaten en haar drijfveren: “Ik weet uit eigen ervaring, maar ook van de ervaringen van anderen, hoe belangrijk het is om mee te kunnen doen in de maatschappij. Werk is daarvan een heel belangrijk aspect. Werk is inkomen, dagbesteding, sociale contacten en zingeving. En ik weet uit eigen ervaring dat dit heel lastig kan zijn wanneer je te maken hebt met ernstige psychische problemen. Inmiddels werk ik zelf weer naar mijn zin en dat gun ik iedereen.”

Knelpunten en oplossingen

“In Zeeland heeft eerst een projectgroep zich gebogen over werk voor mensen met psychische problemen. Eén van hun aanbevelingen was een expertteam op te richten dat zich zou buigen over mogelijke oplossingen om partijen betrokken bij werk en ggz meer te verbinden. Hiermee kon de weg naar werk voor mensen met EPA versoepelen. In de praktijk blijkt het namelijk heel lastig om aan het werk te gaan met ernstige psychische problemen. Het expertteam heeft gekeken waar knelpunten en mogelijke oplossingen liggen.”

Belangrijke aanbevelingen

In zes bijeenkomsten heeft het expertteam zes casussen besproken. Dit heeft geleid tot vijftig aanbevelingen. De belangrijkste aanbevelingen staan op deze poster, met ook een korte samenvatting per casus. Klazine: “Dat we vijftig aanbevelingen hebben geformuleerd vind ik heel mooi. Het zegt aan de ene kant iets over de grootte van het probleem en aan de andere kant ook over de mogelijkheden die er wél zijn en nu nog niet optimaal benut worden.”

Mooiste resultaat

Klazine: “Het mooiste resultaat vond ik dat de verschillende betrokken partijen, vanuit verschillende rollen, steeds dichterbij elkaar kwamen, met enthousiasme en passie voor hetzelfde doel: iemand steunen bij aan het werk gaan. Dat was soms best lastig, want er spelen ook belangen en regels. En toch lukte het wel om aanbevelingen te formuleren. Dat vond ik een mooi en veelbelovend resultaat. Het is dus ook één van de aanbevelingen geworden om met alle betrokken partijen samen te zitten, een situatie te bespreken en naar oplossingen te zoeken.”

Maatwerk

“Opvallend was dat mensen die andere mensen met psychische problemen kunnen ondersteunen bij het vinden van werk, elkaar vaak moeilijk weten te vinden. Terwijl dat een vrij eenvoudige oplossing kan zijn. Ook ligt de focus in de behandeling nog heel vaak niet op werk of wordt er in alle bezorgdheid en met alle goede bedoelingen getwijfeld aan de mogelijkheden om iemand weer te laten werken. Eén van de conclusies was daarom ook dat het belangrijk is om alle betrokkenen te doordringen van de mogelijkheden om te werken en dan te kijken naar eventuele ondersteuning en aanpassingen die nodig zijn.

Ook blijkt dat de angst om financiële zekerheid te verliezen heel groot is bij mensen die aan het werk willen. Ik denk dat het belangrijk is om hen te laten weten dat dit wel mogelijk is, zonder dat zij al te veel ingewikkelde procedures hoeven te doorlopen. Daarbij zou het mooi zijn als mensen zelf kunnen bepalen welke steun zij nodig hebben en de mogelijkheid krijgen om dat zelf te regelen. Die vorm van maatwerk kan volgens het expertteam net datgene zijn wat iemand nodig heeft om wél te kunnen werken. Dat kan gaan over ondersteuning op de werkplek, vervoer, een gesprek ter voorbereiding of een gesprek achteraf.”

Iedereen kan meedoen

Klazine hoopt dat de werkwijze van het expertteam een gangbare manier van werken wordt, waarbij experts elkaar weten te vinden en samen met patiënt en naaste overleggen wat mogelijk is: “Ik wil dat werken voor iedereen mogelijk is. Dat het in deze maatschappij gewoon wordt om anders te zijn en je daaraan aan te passen, zodat iedereen mee kan doen. Dat er geen quota meer nodig zijn om mensen met een arbeidshandicap aan het werk te krijgen, maar dat de beperking een reden is om te kijken: wat passen we aan zo dat jij wél kan werken. Zo kan iedereen duurzaam meedoen.

Ik zou het mooi vinden om niet meer vanuit diagnoses te redeneren, maar vanuit concrete beperkingen en de ondersteuning of aanpassing die deze beperking nodig heeft. Bijvoorbeeld: een paar keer per jaar heb ik een paar dagen nodig om te resetten, omdat ik dan te veel prikkels heb gehad en moe en in de war kan raken. En dan zou je dat eigenlijk met de uitkeringsinstantie op willen lossen, zodat je niet hoeft te zeggen: ik ben psychosegevoelig of depressief of ik heb borderline, want helaas is stigma ook nog altijd een groot probleem.”