Wat vraag je aan een patiënt met suïcidaal gedrag?
Vandaag is het World Mental Health Day 2019 en wordt er wereldwijd extra aandacht besteed aan suïcidepreventie. In de Generieke Module Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag hebben patiënten, hun naasten en zorgprofessionals vastgelegd wat goede zorg op dit gebied inhoudt. In de omgang met iemand met (een vermoeden van) suïcidaal gedrag zijn twee principes cruciaal: contact maken en samenwerken met naasten. In dit artikel geven patiënten zelf tips hierover.
Hoe ziet u de toekomst op dit moment?
Ziet u voor zichzelf nog enige toekomst?
Misschien niet de vrolijkste vragen, maar wel belangrijke vragen om te stellen in de behandelkamer als je in gesprek bent met iemand bij wie je suïcidaal gedrag vermoedt. Het is belangrijk je het lijden van de persoon met suïcidaal gedrag erkent. Dat hij zich gehoord en gesteund voelt en dat er open wordt gesproken over de wens tot zelfdoding. Dit vraagt om empathie en een sfeer van vertrouwen. En: om durven doorvragen.
Wat zijn nou de do’s en don’ts als je in gesprek gaat met iemand waarvan je weet – of vermoedt – dat hij over zelfdoding nadenkt? Patiënten geven daar zelf tips over in de generieke module Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag:
Zeker doen
- Spreek open over de suïcidale gedachten of suïcidepoging. Durf concreet te zijn.
- Wees beschikbaar, neem de tijd, wees warm en liefdevol. Ga letterlijk naast iemand zitten als dat mogelijk is.
- Kom afspraken na. Vat het gesprek regelmatig samen. Stimuleer iemand zelf aantekeningen van de gesprekken en een afsprakenlijstje te maken.
- Ga samen met de persoon na wat signalen zijn waaruit zou kunnen blijken dat hij weer suïcidaal wordt. Wees alert op signalen dat er mogelijk iets niet goed gaat.
- Vraag of iemand wil praten of liever iets anders wil doen. Bijvoorbeeld samen een wandeling maken, muziek luisteren of juist stil zijn en niets hoeven. Bied de mogelijkheid tot mailcontact.
- Wijs op andere mogelijkheden voor ondersteuning, zoals een ervaringsdeskundige of (online) zelfhulp- of lotgenotengroep.
Niet doen
- Praat iemand géén schuldgevoel aan. Leef mee en laat merken dat suïcidale gedachten er mogen zijn.
- Kom niet meteen met oplossingen of tips om iets te gaan doen. Bespreek eerst de problemen en het verhaal van de persoon. Eerst luisteren en dan pas over vervolgstappen nadenken.
- Wacht niet af tot iemand er zelf mee komt of tot er sprake is van een crisis. Neem initiatief en blijf vragen naar suïcidale gedachten, ook in latere fasen.
Welke vraag stel jij wanneer je vermoedt dat jouw patiënt aan zelfmoord denkt?