Van stigma naar sterkte

“In een periode van verschillende klinische behandelingen raakte ik mezelf kwijt. In wat er over mij werd gezegd en voor mij bepaald. Deze ervaringen hebben invloed gehad op mijn zelfbeeld en hoe ik me verhoud tot anderen.

Tijdens die klinische periodes voelde ik dat al mijn gedrag werd gezien vanuit een bepaalde ‘bril’. Wanneer ik kritiek had op de therapie werd dat gerapporteerd als ‘splittend gedrag’. Toen ik een andere behandeling voorstelde dan me werd aangeraden, zei dat volgens mijn behandelaren vooral iets over mijn ‘behoefte aan controle’. Ik kreeg te horen dat ik ‘manipulatief’ was wanneer ik mezelf, tegen de regel van de kliniek in, toch weer had beschadigd. Een gesprek over de ‘bril’ die ik voelde, leidde tot nieuwe termen – gezien als onderdeel van mijn problematiek.  Boodschappen die onder mijn huid zijn gaan zitten.

Alles doet iets in contact. De taal die gebruikt wordt, een kader om iemand in te begrijpen, om bij aan te sluiten. Waardeoordelen over iemands vooruitgang, klachten, herstel, (vrijwilligers)werk en sociale activiteiten. Alles doet iets in contact. Ook wanneer het goedbedoeld is. De vraag is: ben je bewust van het kader waarin je iemand of jezelf plaatst? En: kun je ook voorbij dat kader kijken?

Ik had in die tijd nog geen woorden voor wat er gebeurde. Wat had ik toen graag geweten wat stigma was. Dan was alles minder van mij alleen  geworden, had ik mezelf niet kleiner hoeven maken, zag ik mezelf mogelijk niet als een wandelend probleem.

Wat ik heb gemist, is dat ik werd gezien voor wie ik was. Voorbij het hokje van een diagnose en vooroordelen die daaraan kleven. Dat mijn kritische blik gewoon van mij mocht zijn en niet in een pathologisch kader werd gedrukt. Het heeft me veel gekost om mezelf en mijn eigenaardigheden niet langer als ‘ziek’ te bestempelen, maar als wat gewoon bij mij hoort. Wat juist bij mij hoort.

Daarom: zet het stigma in het licht. Breng stigma in gesprek, vertel erover, leg het uit, vraag ernaar, bied woorden aan. En: kijk verder dan het kader waarin je iemand onbewust plaatst. Dat vergt zelfreflectie, bewustwording en kritisch kijken naar eigen vooroordelen. Het gaat om een actieve andere denkwijze en benadering. Alsof je een paar zware gordijnen opent om iemand (en jezelf) echt te kunnen waarnemen.

Dat is ook wat het beeldmerk voor mij vertegenwoordigt. Een uitnodiging: durf stil te staan bij je eigen vooroordelen en kaders en zie iemand in alles wat die, ook en nog veel meer, is.”