Hulpmiddelen Samen beslissen

Samen beslissen kan altijd
“Samen beslissen kan bijna altijd, in meer of mindere mate. Deze mate is afhankelijk van de persoon en de situatie waarin deze zich bevindt. Het gaat over het geven van reële opties, over wilsbekwaamheid en over het kunnen overzien van de keuzes, niet per sé in deze volgorde.”

Ook bij psychotische kwetsbaarheid
‘Nel’ is een cliënte met psychotische kwetsbaarheid die paniekaanvallen heeft en erg slecht slaapt. ‘Pillen moeten aangepast’ vindt Nel. Hanna neemt de tijd en gaat samen met Nel aan de slag. Ze gebruikt daarvoor een whiteboard, het tekenen helpt mensen het overzicht te krijgen. “Op de horizontale as zet ik de klachten en bijvoorbeeld live events. Op de verticale as zet ik mogelijke interventies; psychologische interventie gericht op gedrag, pillen en activiteiten. En dan gaan we “plussen en minnen”. Als we alles zijn nagelopen, vraag ik Nel te omcirkelen wat voor haar belangrijk is. Ze wil niet aankomen van de pillen, ze wil niet opnieuw verslaafd raken. Ze gaat nu door een rouwproces en kan daar  extra ondersteuning gebruiken. Ze wordt tegenwoordig kriegel van de Covid maatregelen als ze naar het inloopcentrum gaat, de optie ‘wandelen in het bos’ staat haar wel aan. Over de omcirkelde opties gaan we in gesprek en die prioriteren we. Natuurlijk kost dit tijd, maar het is een basis waar je bij vervolggesprekken weer op terug kan vallen. Vaak maken patiënten een foto van het whiteboard en als blijkt dat de gekozen optie onvoldoende steun biedt, dan kunnen we naar de andere opties kijken die we samen eerder bedachten.”

Invloeden bepalen
“Bij andere patiënten werkt het beter om het vanuit een holistische invalshoek te bekijken. Een patiënt heeft  bijvoorbeeld last van angst voor decompensatie, geeft aan dat de omgeving instabiel is en er een trauma is. We bespreken dan dat we het symptoom angst aanpakken, maar dat we ook kunnen proberen eerst in te zetten op een meer stabiele omgeving en we bespreken of en wanneer cliënt traumabehandeling zou willen, en wat er voor nodig is om deze behandeling te laten slagen. Mensen ondersteunen in hun herstel, dáár werk ik aan en dat is niet per se het bestrijden van het symptoom. Door het uit te tekenen, zien mensen het en snappen ze het beter. Hierdoor kunnen ook beter eigen keuzes worden gemaakt.”

Wat het beste is voor herstel
“Hulpverleners  denken soms dat ze niet samen kunnen beslissen omdat patiënten dan onlogische keuzes zouden maken. Zeker bij mensen met EPA en LVB is dat vaak de gedachte. Mijn ervaring is dat ook deze mensen dat prima aan kunnen, ook zij willen wat het beste is voor hun herstel. In acute situaties of bij gevaarlijke situaties grijp je misschien in, ook dan geef ik, als het maar enigszins mogelijk is, opties. Iemand laten kiezen tussen antipsychoticum A of B, is anders dan een uitgebreide dialoog voeren om oorzaken en invloeden te bepalen.”

Geen éénrichtingsverkeer
“Ik wil een dialoog. De patiënt zijn eigen verantwoordelijkheid laten pakken, de eigen regie voeren en dan samen beslissen. Door zaken respectvol uit te leggen, het uit te tekenen, en dan samen na te denken over de opties, krijg je een fijne werkrelatie. Dit geeft de patiënt vertrouwen en ik vind de rol als coach en ondersteuner prachtig. Natuurlijk is ingrijpen met de WVGGZ soms nodig maar ook dan probeer ik vooraf af te stemmen en met elkaar afspraken te maken.

We stellen samen een signaleringsplan op, en dan weet ik wat er van mij verwacht wordt bij bijvoorbeeld vermijdend gedrag of stoppen met de medicatie. Zo kunnen we als team sneller interveniëren en daarmee voorkomen we zoveel mogelijk ‘gedoe’ in de buurt, in het sociale netwerk. Want dat kan beschadigend zijn voor Nel.”

Respect
“Door samen beslissen respecteer en ondersteun je de eigen regie van de patiënt. Kijk ook altijd wat de patiënt zelf kan doen, dat vind ik zo belangrijk. Zoals het wandelen van Nel, neem het mee. In mijn optiek draagt dat bij aan herstel en aan het plezier dat ik beleef in mijn werk.”