Samen begrijpen: de herstelvisie van GGZ Noord-Holland-Noord

14 januari 2025

Bij GGZ Noord-Holland-Noord (GGZ NHN) is diagnostiek niet slechts een startpunt of een apart onderdeel van het behandeltraject, maar een integraal en doorlopend proces dat verweven is met de herstelvisie van de organisatie. Deze benadering, samengevat in de kernboodschap ‘samen begrijpen wat er aan de hand is’, integreert de verschillende inzichten van cliënt, naasten, professionals en wetenschap tot een samen gedragen kader.

Diagnostiek als iteratief proces

“Wij zien diagnostiek niet als een eenmalige stap aan het begin van een behandeltraject, maar als een doorlopend proces”, zegt Marjolein Koementas-de Vos, klinisch psycholoog en psychotherapeut bij GGZ NHN. Deze visie, weergegeven in de figuur hieronder, sluit nauw aan bij de zorgstandaard Diagnostiek van Akwa GGZ, waarin diagnostiek wordt beschreven als een iteratief proces dat regelmatig wordt geëvalueerd en bijgestuurd. “Wij hebben deze werkwijze vertaald naar de praktijk, met extra nadruk op samenwerking met de cliënt en gedeelde inzichten”, aldus Marjolein.

Herstelvisie GGZ NHN diagnostiek als doorlopend proces

Samenwerken met cliënten

De kern van de herstelvisie van GGZ NHN ligt in het betrekken van cliënten en hun naasten in het diagnostisch proces. “Wij integreren ervaringskennis van de cliënt, professionele expertise en wetenschappelijke inzichten”, legt Marjolein uit. “Dit proces stemmen we af op het tempo en de behoefte van de cliënt en naasten, zodat er een stevig fundament ontstaat voor persoonlijke en maatschappelijke hersteldoelen. We doen dat stapsgewijs, zodat we op meerdere momenten kunnen checken of de cliënt en professionals nog op dezelfde lijn zitten.”

Deze aanpak draagt volgens haar niet alleen bij aan een gedeeld begrip tussen de cliënt en professional, maar ook aan de effectiviteit van de behandeling. “Goede diagnostiek speelt een sleutelrol in het versterken van de autonomie van de cliënt”, zegt ze. “Als cliënten beter begrijpen wat er met hen aan de hand is, kunnen ze meer en beter de regie nemen over hun eigen herstelproces. Dit helpt hen niet alleen bij het maken van keuzes binnen de behandeling, maar ook bij het omgaan met uitdagingen buiten de ggz.”

Een belangrijk onderdeel binnen de visie is de herstelondersteunende intake (HOI). “Hierin werken we samen met de cliënt, een ervaringsdeskundige, een regiebehandelaar en een behandelaar om een eerste invulling te geven aan het herstelplan”, vervolgt ze. “Dit plan is een dynamisch document waarin de cliënt diens verhaal, doelen en benodigde ondersteuning vastlegt. Wanneer zij samen tot de conclusie komen dat het zorgaanbod van GGZ NHN passend is bij de hersteldoelen, dan komt de cliënt in zorg bij ons.”

Diagnostiek in drie fasen

Bij GGZ NHN maakt diagnostiek integraal deel uit van alledrie de fasen van het behandeltraject (zie figuur hieronder). Professionals en cliënt starten in de contracteerfase met het onderzoeken van het verhaal, de krachten en kwetsbaarheden van de cliënt. Dit helpt bij het verklaren van klachten, het formuleren van doelen en het kiezen van een passende behandeling. Indien nodig kan verdiepende diagnostiek worden ingezet om de oorzaken van klachten beter te begrijpen. Denk hierbij aan een probleemanalyse gericht op jeugdtrauma’s of externe factoren zoals armoede en relaties, of een netwerkanalyse om inzicht te krijgen in hoe klachten samenhangen.

Herstelvisie GGZ NHN

In fase 2, de behandelfase, ligt de nadruk op flexibiliteit. Routine outcome monitoring, bij GGZ NHN bekend als Herstel in Beeld, biedt via regelmatige vragenlijsten nieuwe inzichten om het herstelplan aan te passen. De afrondingsfase richt zich tot slot op het bevorderen van zelfmanagement en het voorkomen van terugval, ondersteund door onder andere eHealth-oplossingen zoals de modules van Minddistrict en het netwerk van de cliënt.

De Herstelacademie is uniek omdat cliënten hier onder begeleiding van ervaringsdeskundigen kunnen werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dit speelt een belangrijke rol in het hele zorgtraject. Marjolein: “Voor veel cliënten is dit een waardevolle aanvulling, omdat ze werken aan thema’s zoals het omgaan met emoties of zelfbeeld. Cliënten ontdekken hier dat ze niet alleen zijn in hun herstelproces en ontwikkelen praktische vaardigheden en een netwerk.”

Resultaten en uitdagingen

Volgens Marjolein levert de herstelgerichte aanpak van GGZ NHN concrete resultaten op. Marjolein: “Cliënten voelen zich meer betrokken bij hun behandeltraject, begrijpen beter wat er speelt en zijn actiever in het realiseren van hun doelen. Gedeelde inzichten tussen cliënt en professional voorkomen niet alleen onnodig lange trajecten, maar verhogen ook de kwaliteit van de zorg. Daarbij krijg ik terug van collega’s dat ze het werken met een herstelplan prettig vinden en dat het begrijpelijk is voor de cliënt.”

“Maar diagnostiek is niet alleen van belang in het contact met de cliënt”, zegt Marjolein. Ook op team- of organisatieniveau helpt het in de behandeling. “Een voorbeeld is de training Stoppen met behandelen. Deze training helpt teams om behandelingen af te ronden wanneer verdere zorg niet meer nodig is. Dit draagt bij aan een betere doorstroom en kortere wachttijden, zonder dat de kwaliteit van de zorg verloren gaat. Daarnaast hebben innovaties zoals het verdelen van diagnostische taken over meerdere disciplines wachttijden drastisch teruggedrongen.”

Toch blijven er uitdagingen. Het implementeren van een integrale visie vereist volgens de psycholoog voortdurende samenwerking. “Voor specifieke doelgroepen, zoals mensen met ADHD of autisme, blijft verdere verkorting van wachttijden een belangrijk aandachtspunt”, benadrukt ze. “We werken daarom actief samen met cliënten om niet alleen hun klachten te begrijpen, maar ook de dieperliggende vragen en behoeften die aan hun diagnostische hulpvraag ten grondslag liggen.”

Toekomstperspectief

Marjoleins droom is een toekomst waarin cliënten via een gebruiksvriendelijk cliëntportaal direct toegang hebben tot hun herstelplan, inclusief voortgangsinformatie en behandelmodules. “Ook zou ik graag zien dat meer cliënten in groepen kunnen starten. Niet alleen om wachttijden te verkorten, maar ook om stigmatisering tegen te gaan”, zegt ze. Groepen kunnen volgens haar een veilige plek bieden waar cliënten ervaringen kunnen delen en praktische vaardigheden ontwikkelen.

“Het helpt om te ontdekken dat je niet alleen bent in je herstelproces. Bovendien ondersteunen cliënten in een groep elkaar bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het versterken van hun netwerk. Dat is cruciaal voor duurzaam herstel. Samen werken aan herstel, binnen en buiten de ggz, is waar het om draait”, concludeert Marjolein.