Omgaan met autisme
Wanneer iemand een diagnose autisme krijgt, heeft dit veel consequenties voor zijn of haar toekomstbeeld. Wat zijn nog reële opties en hoe ga ik dat vormgeven in mijn leven? Bij het congres van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) is vandaag het thema ‘autisme en werk’.
In de Zorgstandaard Autisme vind je veel informatie over het signaleren van autisme, hoe de zorg en het contact met naasten goed geregeld kan worden, en wat er – naast de behandeling – gedaan kan worden om het herstel, de participatie en re-integratie te bevorderen. In dit artikel belichten we een klein deel van de zorgstandaard: hoe kunnen professionals de beste hulp bieden en hoe ga je als werkgever om met werknemers met autisme?
Internationaal onderzoek gaat ervan uit dat ongeveer 1% van de Nederlanders autisme heeft. Het ontstaat voor of tijdens de geboorte als gevolg van samenspel van erfelijkheids- en omgevingsfactoren, en het komt vaak voor in combinatie met andere problemen, stoornissen en beperkingen zoals slaapproblemen, ADHD, angst- en/of dwangstoornissen, depressies, persoonlijkheidsstoornissen en verstandelijke beperking.
Als mensen een vermoeden hebben van autisme, gaan ze vaak eerst zelf online op zoek naar testen of informatie over autisme. Of ze leggen hun vragen voor aan vrienden, bekenden en uiteenlopende instanties. In deze fase hebben zowel de persoon met vermoeden van autisme zelf als diens naasten vaak behoefte aan iemand die weet welke hulpmogelijkheden er zijn. Iemand die ervaring heeft met deze hulpvragen en met hen mee kan denken. Mensen kunnen daarvoor naar een verwijzer zoals een jeugdarts (bij kinderen) of een huisarts (inclusief POH-GGZ).
Ben je een werkgever?
Wat kunnen betrokken (zorg)professionals doen?
Het is mogelijk dat er al zorgprofessionals bij iemand betrokken zijn via een ander traject en dat er gaandeweg een vermoeden van autisme ontstaat. Dit kunnen zorgprofessionals zoals huisartsen (inclusief POH-GGZ), bedrijfsartsen, kinderartsen, AVG-artsen, jeugdartsen, fysiotherapeuten, logopedisten of medisch specialisten zijn, maar ook, leerkrachten, remedial teachers, opvoedondersteuners of maatschappelijk werkers. Het is ook mogelijk dat er een ander ggz-behandeltraject loopt bijvoorbeeld voor behandeling van angst- en depressieklachten.
Oog voor het persoonlijke verhaal
Vanuit patiënt- en naastenperspectief is het van belang dat betrokken professionals altijd oor hebben voor het persoonlijke verhaal van de patiënt en diens naasten. Dat ze meedenken over vervolgstappen die passen bij de belevingswereld van de patiënt. Deze professionals kunnen, net als betrokken naasten, de persoon waarbij autisme wordt vermoed helpen bij het formuleren van zijn hulpvraag. Als ze zelf geen erkende verwijzer zijn, kunnen ze deze persoon naar de huisarts, jeugdarts of gemeente doorsturen voor nader onderzoek.
Tips voor behandelaars
Als behandelaar dien je gedurende het hele zorgproces, en niet alleen na afloop van de behandeling, in overleg met patiënt en betrokken naasten:
- expliciet aandacht te besteden aan levensloop- en zingevingsvragen van de patiënt;
- te zorgen voor een warme overdracht naar zorgprofessionals in het sociale domein en naar de huisarts (inclusief POH-GGZ). Dit houdt in dat er in het kader van de overdracht mondeling informatie wordt overgedragen van de behandelaar naar de professional(s) waaraan de zorg of begeleiding wordt overgedragen. In deze mondelinge overdracht wordt de schriftelijk overgedragen informatie toegelicht en eventuele vragen beantwoord;
- de huisarts op de hoogte te stellen;
- een terugvalpreventieplan of crisisinterventieplan op te stellen. Hierin staat beschreven hoe een terugval tijdig is op te merken bij de patiënt en wat er op dat moment gedaan kan worden en door wie om de terugval te verhelpen;
- nazorg en voorbereiden op volgende levensfase, ontwikkelingsgericht.
Heb je een werknemer met autisme?
Er zijn veel tips te vinden over hoe je als werkgever een werknemer met autisme kunt ondersteunen. Om zo optimaal gebruik te kunnen maken van zijn of haar talenten. Bijvoorbeeld:
- Kom gemaakte afspraken na.
- Stel prioriteiten en licht deze toe.
- Communiceer concreet en via e-mail.
- Wees alert tijdens overgangsmomenten zoals een promotie, verhuizing of nieuwe baan. Mensen met autisme zijn dan vaak extra kwetsbaar.