Nieuw meetinstrument voor kinderen gebruikmakend van computergestuurd adaptief testen

21 januari 2021

Psycat is een online meetinstrument voor het meten van psychosociale problemen bij kinderen, ontwikkeld door TNO Child Health. De Psycat maakt gebruik van computergestuurd adaptief testen (CAT) en is daardoor kort en betrouwbaar. De verwachting is dat er in 2021 meer CAT-meetinstrumenten beschikbaar komen voor kinderen en volwassenen, waaronder voor het meten van psychosociale problematiek bij angst- en depressie. We spreken met Meinou Theunissen, bij TNO verantwoordelijk voor de ontwikkeling van dit nieuwe meetinstrument.

Voordelen CAT-vragenlijsten
Met deze techniek wordt na elk gegeven antwoord een schatting gemaakt van de zwaarte van eventueel aanwezige problematiek. Vervolgens wordt gekeken welke vervolgvraag die schatting kan verbeteren. Zo kunnen allerlei vragen overgeslagen worden omdat ze niet relevant zijn en hoeven er dus minder vragen beantwoord te worden. Resultaten zijn direct digitaal beschikbaar voor de professional en worden weergegeven in een gemakkelijk leesbare grafische weergave.

Vroeg-signaleringsinstrument voor kinderen met psychosociale problemen
Meinou Theunissen, Onderzoeker TNO Child Health: “Psychosociale problemen zoals gedrag en emotionele problemen, komen vaak voor bij kinderen en kunnen hen ernstig belemmeren in hun functioneren. Het is daarom belangrijk deze problemen in een vroeg stadium te signaleren. Daarbij zijn meetinstrumenten een belangrijk hulpmiddel. De vragenlijsten in de zorg dienen kort te zijn, omdat er tijdens het consult weinig tijd beschikbaar is. Het nadeel van korte vragenlijsten is echter dat zij vaak onvoldoende onderscheid kunnen maken tussen kinderen met en zonder problemen. TNO maakt daarom gebruik van de slimme onlinemethode CAT, om met zo min mogelijk vragen nog steeds een optimaal resultaat te behalen. Er is een versie voor ouders van twee- t/m vierjarigen en zeven- t/m elfjarigen. Ook willen we de Psycat uitbreiden naar leeftijdsgroepen tot en met achttien jaar.”

Psycat in relatie tot bestaande meetinstrumenten
“De Psycat is een alternatief voor bestaande instrumenten om psychosociale problemen bij kinderen te signaleren, zoals de Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). In vergelijking met bestaande meetinstrumenten biedt de Psycat verschillende voordelen: de Psycat is een kort adaptief instrument, irrelevante vragen worden niet gesteld. Ouders beantwoorden gemiddeld 17 vragen, waarmee 4 schalen worden gemeten: een Totaalscore, Internaliserende problemen, Externaliserende problemen en Hyperactiviteit. De uitslag is specifieker dan bij andere vragenlijsten zoals de SDQ. Er kan meer informatie gegeven worden over de aard van de problematiek. De resultaten zijn direct online beschikbaar zodat de professionals geen tijd hoeven te investeren in het scoren van de vragenlijsten. En de resultaten worden weergegeven in een gemakkelijk leesbare grafische weergave.”

Opschalen van de Psycat-pilot
“De wetenschappelijke ontwikkeling van Psycat is afgerond en het heeft zijn waarde voor een vroege signalering van aanwezige problematiek in de praktijk laten zien. Daarom is nu het moment dat een in meetinstrumenten gespecialiseerde partij de activiteiten gaat voortzetten. TNO kan als medeaandeelhouder en/of kennispartner betrokken blijven. TNO gaat graag in gesprek met partijen die Psycat voor de praktijk beschikbaar willen maken. Men kan hiervoor contact met mij opnemen.”

Enthousiaste pilotinstellingen en ouders.
Zowel simulatieonderzoeken als praktijkonderzoeken in de JGZ-praktijk laten zien dat ouders en professionals enthousiast zijn om de Psycat te gebruiken. De Psycat is een prettig instrument voor de signalering van psychosociale problemen bij kinderen. Het geeft een snel en goed beeld van eventuele problemen.  “Het is fijn dat de Psycat doorvraagt naar specifieke problemen, waar andere instrumenten zoals de SDQ dat niet doen, waardoor je veel relevante informatie tot je beschikking hebt”, Annet Cornelisse, jeugdverpleegkundige Jeugdgezondheidszorg GGD Fryslân.

Gebruik maken van de Psycat
Als je als professional nu al gebruik wilt maken van de Psycat kun je contact opnemen met Meinou Theunissen van TNO. Je ontvangt dan een inlog waarmee je in de tijdelijke pilot kunt werken. Download hier de factsheetvan TNO over de Psycat.

Wil je meer meetinstrumenten voor de ggz bekijken? Bezoek dan de ROM Bibliotheek.