Herstelondersteunende zorg: een cruciale rol voor zorgmanagers en beleidsmakers
Het toepassen van herstelondersteunende zorg is niet alleen een zaak van zorgprofessional en patiënt. Zorgmanagers en beleidsmakers spelen een minstens zo belangrijke rol als het gaat om het scheppen van kaders. ‘De zorgstandaarden van Akwa GGZ kunnen daarbij helpen’, zegt Floor van Dijk, lid van de raad van bestuur Arkin. ‘Richtlijnen helpen je handen en voeten geven aan je beleid.’
Akwa GGZ doet praktijkonderzoek naar de zeven zorgstandaarden die over herstel gaan om de praktijk beter te kunnen ondersteunen bij herstelgerichte zorg. Patiënten, zorgprofessionals en zorgmanagers worden gevraagd om onder andere een enquête in te vullen. Floor benadrukt de rol die zorgmanagers spelen bij het proces van herstel.
Wat heb jij nodig om verder te kunnen?
Herstelondersteunende zorg is een belangrijk thema binnen Arkin, zegt Floor. ‘Je bent al snel geneigd te denken dat je natuurlijk werkt aan herstel. Daar is elke behandeling immers op gericht. Maar als je goed kijkt naar wat écht belangrijk is voor de patiënt en in hoeverre je daadwerkelijk structureel herstelondersteunende zorg biedt, dan ligt dat toch vaak net iets anders. Terwijl het zo belangrijk is. We willen allemaal dat iemand zo snel mogelijk weer in staat is om alle rollen van het leven op te pakken. Het is dus van belang dat je je vanaf het begin afvraagt: wat heb jij nodig om ervoor te zorgen dat je straks zonder behandeling verder kan?’
Het proces van herstel is volgens Floor niet alleen een individueel proces van de patiënt waarin de zorgprofessional een ondersteunende rol speelt. ‘Als organisatie, bestuurder of manager hebben ook wij de verantwoordelijkheid om dat proces te bevorderen’, zegt ze. ‘Bij Arkin hebben we de afgelopen jaren gewerkt aan een kader herstelondersteunende zorg. Daarin hebben we verschillende instrumenten opgenomen die bijdragen aan het bieden van dit soort zorg. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van spiegelgesprekken met patiënten, het evalueren van behandelingen en bouwstenen als ervaringsdeskundigheid en samen beslissen.’
Kijken vanuit positieve gezondheid
De vraagstukken van deze tijd – waaronder een tekort aan professionals – vragen erom de capaciteit van de ggz te benutten voor waar ze echt voor nodig is, vindt Floor. Herstelondersteunende zorg kan daaraan bijdragen. ‘Deze past binnen onze visie ons als ggz erop te richten hoe je mensen kunt helpen ondanks hun kwetsbaarheid toch hun rollen weer te kunnen vervullen. Om vanuit positieve gezondheid te kijken naar wat iemand nog wel kan. Onder andere de hulp van persoonlijke en/of andere netwerken kunnen ervoor zorgen dat patiënten weer sneller zelfstandig kunnen functioneren.’
Als het gaat om herstelondersteunende zorg vindt Floor het belangrijk mensen te helpen weer terug naar hun werk te kunnen. Daarnaast vindt ze dat – als er kinderen in het spel zijn – patiënten geholpen moeten worden hun rol als ouder te vervullen. Floor: ‘We merken dat het thema ouderschap vaak wat onderbelicht is in onze behandelingen. Eén van de redenen daarvoor is dat er bij professionals soms angst of schroom bestaat om het gesprek daarover aan te gaan. Dit vanwege de angst bij hun patiënt voor negatieve consequenties. Als organisatie hebben wij daarom een training ontwikkeld om onze professionals te helpen het gesprek aan te gaan.’
Heldere richtlijnen helpen
‘De zorgstandaarden van Akwa GGZ zijn ook in mijn functie waardevol’, zegt Floor. ‘Als je iets wilt implementeren of in de behandelpraktijk wilt bevorderen, dan zijn heldere richtlijnen noodzakelijk. Ze geven aan hoe je aandacht kunt schenken aan dingen, hoe je dingen kunt doen. Wel moeten we keuzes maken. Er zijn veel standaarden dat het niet realistisch is deze allemaal tot uitvoering te brengen.’
Fijn aan de standaarden vindt Floor dat ze niet alleen als leidraad maar ook als inspiratiebron dienen. ‘Er is ruimte om voor je eigen organisatie of team een vertaling te maken. Zo zijn wij een grote organisatie waarin we veel verschillende doelgroepen behandelen. Per doelgroep is de manier waarop we aandacht besteden aan bijvoorbeeld een thema als zingeving heel verschillend.’
Zelf met de standaarden aan de slag
‘Wil je jezelf de standaarden eigen maken dan kun je daar zelf mee gaan werken en dingen uitproberen. Dat vind ik waardevol, dat er binnen de kaders van de zorgstandaarden ruimte is om te specificeren binnen je eigen team en binnen je eigen organisatie.’
Ben jij patiënt, zorgprofessional of manager in de ggz en wil jij herstelondersteunende zorg verbeteren? Vul de enquête in.
Met het praktijkonderzoek wil Akwa GGZ achterhalen hoe de praktijk beter ondersteund kan worden bij herstelgerichte zorg. De enquête gaat over de herstelstandaarden: Zingeving in de psychische hulpverlening, Arbeid als medicijn, Daginvulling en participatie, Destigmatisering, Herstelondersteuning, Naasten en Zelfmanagement.