De inhoud van de webpagina Evalueren, de online Evaluatieondersteuning en de folder Evalueren in de behandeling zijn onder andere gebaseerd op de zorgstandaard Diagnostiek, wetenschappelijke literatuur en praktijkonderzoeken onder zorgprofessionals.
Zorgstandaard Diagnostiek
In de zorgstandaard Diagnostiek wordt het zorgproces beschreven dat bestaat uit een diagnostische cyclus (of diagnostisch proces) en een behandelcyclus (of behandelproces). Tijdens de diagnostische cyclus en tijdens de behandelcyclus staan monitoren, evalueren en waar nodig het bijstellen van de diagnose, de classificatie, de indicatie, de behandeling en het zorgplan centraal. Evalueren is dus van belang in de diagnostische cyclus en de behandelcyclus.
Wetenschappelijke literatuur
Wetenschappelijke literatuur laat zien dat patiënten en behandelaren een groter behandelsucces ervaren door regelmatig de behandeling te evalueren. Evalueren geeft de mogelijkheid om de behandeling tijdig aan te kunnen passen, waardoor deze effectiever en efficiënter wordt. De hieronder genoemde wetenschappelijk studies beschrijven ook dat de wijze van evalueren van belang is:
- Evalueren heeft het grootste effect als patiënt en behandelaar overeenstemming hebben over de behandeldoelen en de acties om deze doelen te bereiken. Doordat duidelijk is wat de patiënt wil bereiken en hoe de behandeling eruit ziet, is er een duidelijke focus in de evaluatie.
- Evalueer naast de voortgang van de behandeldoelen ook de therapeutische relatie, de motivatie van de patiënt voor de behandeling, de beschikbare sociale steun voor de patiënt en negatieve levensgebeurtenissen. Al deze onderwerpen kunnen de behandeluitkomsten in grote mate beïnvloeden.
- Door bij evalueren gebruik te maken van vragenlijsten die relevant zijn voor de behandeldoelen van de patiënt, is de behandelaar beter in staat de ernst van de symptomen in te schatten en tijdig te herkennen dat de patiënt niet vooruitgaat zoals verwacht, en samen bij te sturen.
-
Nut van het gebruik van vragenlijsten: Routine Outcome Monitoring and feedback in Psychological Therapies
Boek: De Jong, K., Delgadillo, J., and Barkham, M. (2023). Routine Outcome Monitoring and feedback in Psychological Therapies. Open University Press.
-
Nut van het gebruik van vragenlijsten: snel succes met vragenlijsten
-
Nut van het gebruik van vragenlijsten: Evidence-based therapist contributions
Praktijkonderzoeken
In verschillende onderzoeken onder ggz-professionals zijn aspecten van evalueren in de behandeling onderzocht. Een overkoepelende bevinding is dat veel zorgprofessionals moeilijkheden ervaren bij het evalueren, met name bij:
- Wijzigingen of onduidelijkheden in de hulpvraag of behandeldoelen van de patiënt
- Tijd die nodig is om te evalueren
- Bepalen van frequentie en het inplannen van vaste momenten voor evalueren
Ook zijn zorgprofessionals verdeeld over het belang van het gebruik van vragenlijsten en worden ze niet standaard bij de evaluatie gebruikt. Vragenlijsten over symptomatisch herstel worden het vaakst afgenomen. Als vragenlijsten wél worden gebruikt, worden de uitkomsten van deze vragenlijsten niet altijd met de patiënt besproken.
Juni 2022
Leren van data (in de ggz)
Driekwart van de zorgprofessionals maakt gebruikt van vragenlijsten. Gebruikte vragenlijsten gaan het vaakst over patiëntervaring en symptomatisch herstel.
Lees rapportMaart 2023
Depressie
Vrijwel alle respondenten geven aan te evalueren na de verschillende behandelfases, het gebeurt alleen lang niet altijd volgens het schema in de zorgstandaard.
Lees rapportJuli 2022
Gebruik zorgstandaarden in de praktijk
Bijna alle teams (98%) geven aan periodiek te evalueren en 50% van de teams doet dit ook aan het einde van de behandeling. De meeste teams hebben een evaluatiestructuur en deze is zeer wisselend van aard en frequentie.
Lees rapportJuli 2022
Diagnostiek
Evalueren blijkt lastig wanneer behandeldoelen niet concreet genoeg zijn of deze tijdens de behandeling zijn gewijzigd.
Lees rapport