Uitkomsten praktijkonderzoek zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen
In dit praktijkonderzoek is onderzocht hoe patiënten, zorgprofessionals en managers de zorg voor mensen met psychotrauma ervaren. Hoe is de toepasbaarheid en bruikbaarheid van de zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen in de praktijk? De uitkomsten brengen in kaart hoe de praktijk beter ondersteund kan worden bij de zorg voor mensen met psychotrauma, en worden gebruikt als input bij beoordeling van een eventuele herziening van de zorgstandaard.
Enquêtes en verdiepende interviews
In totaal hebben 843 patiënten, zorgprofessionals en zorgmanagers hun mening gegeven over hoe de zorg voor mensen met psychotrauma aansluit bij de zorgstandaard. Het onderzoek is uitgevoerd via een online enquête en verdiepende interviews met twaalf professionals en managers in de ggz. De enquêtes zijn onder andere verspreid via patiëntenorganisatie Caleidoscoop en patiënten en naastenorganisatie MIND, alliantiepartner binnen Akwa GGZ.
Ervaringen van patiënten
Van de patiënten beoordeelt 52% hun behandeltraject als (zeer) positief, 28% ervaart het als negatief. Zij geven lange wachttijden, beperkte specialistische kennis en moeite met het vinden van een passende behandelaar als belangrijkste oorzaak. Bij 63% van de patiënten zit er langer dan drie jaar tussen het ontstaan van de posttraumatische stressklachten en de start van de eerste behandeling. Daarbij is 85% van de patiënten minstens één keer doorverwezen, 44% vier keer of vaker.
Gebruik van de zorgstandaard
Van de zorgprofessionals geeft 59% aan de zorgstandaard te gebruiken. Bij zorgmanagers geeft 82% aan dat de zorgstandaard binnen hun organisatie wordt gebruikt. De zorgstandaard wordt het meest ingezet bij diagnostiek, behandeling en evaluatie. Minder vaak gebeurt dit bij preventie of nazorg.
Toepassing kernaanbevelingen verschilt per kernaanbeveling
De standaard beveelt aan zo snel mogelijk psycho-educatie aan te bieden, 85% van de zorgprofessionals biedt deze informatie regelmatig of vaak aan. Een grote meerderheid van de patiënten vindt het belangrijk dat zij goed worden geïnformeerd over verschillende onderwerpen gerelateerd aan hun klachten en de behandeling. Een derde van de patiënten vindt dat zij onvoldoende geïnformeerd zijn over beschikbare behandelingen, wachttijden en te verwachten resultaten.
De aanbeveling om de behandeling na 8 tot 16 sessies te evalueren wordt door 59% van de professionals opgevolgd. De aanbeveling om bij onvoldoende resultaat over te stappen op een alternatieve behandeling wordt door 52% toegepast. Als de tweede behandeling onvoldoende resultaat heeft, adviseert de standaard om zorg op te schalen met bijvoorbeeld vaktherapie of farmacotherapie. Deze aanbeveling wordt door 59% van de zorgprofessionals uitgevoerd.
De kernaanbeveling om consultatie aan te vragen bij een specialist wordt het minst toegepast: 42% van de zorgprofessionals geeft aan dit regelmatig te doen. Behandelaren met meer ervaring volgen deze aanbeveling vaker dan collega’s met minder werkervaring.
In hun behandeling besteedt 87% van de zorgprofessionals aandacht aan herstel op andere levensgebieden, zoals identiteit, zelfvertrouwen en sociale relaties. Twee derde van de patiënten herkent deze bredere focus in hun behandeling.
Toegepaste behandelingen
Uit het onderzoek blijkt dat zorgprofessionals voornamelijk EMDR-therapie, (Imaginaire) Exposure/ Prolonged Exposure en Imaginaire Rescripting toepassen bij psychotrauma dit is in overeenstemming met de beschreven eerste-keusbehandeling uit de zorgstandaard
Op de vraag aan patiënten welke behandeling tot nu toe het meest heeft geholpen, antwoordt de grootste groep patiënten met ‘Weet ik niet’ (29%). Daarna worden EMDR-therapie (18%) en vaktherapie (10%) het vaakst genoemd. Een deel van de patiënten geeft aan dat ze verschillende behandelingen hebben gehad, waarbij elke behandeling op een ander moment en op een specifiek vlak van waarde was.